Wil je uitblinken in goed kunnen luisteren? Begin dan eens met het toepassen van deze 4 tips.

September Nederland Luistert Maand

Stichting Nederland Luistert heeft september uitgeroepen tot de Nederland Luistert Maand. Het doel van de stichting is om ‘inwoners uit Nederland gedurende een maand (september) te stimuleren om bewuster te luisteren naar andere perspectieven en zo te streven naar wederzijdse verbinding tussen Nederlandse burgers.’ En dat lijkt gemakkelijker dan het is. 

Luisteren ‘a piece of cake’! Of toch niet?

Luisteren doen we al van nature. We kunnen onze oren niet ‘uitzetten’. Daarom wordt er vaak gedacht, als het gaat om communiceren dat we die vaardigheid al beheersen. Het goed onder woorden kunnen brengen van je mening of perspectief, daar gaat het om. Dus dat moet geoefend worden. En zo wordt luisteren het ondergeschoven kindje bij menig communicatietraining.

Luisteren op de automatische piloot.

Toch blijkt goed kunnen luisteren nogal een dingetje te zijn. We blijken vooral selectief of op de automatische piloot te luisteren. Bij beide vormen neem je je gesprekspartner niet serieus. Wil je daarna nog je eigen standpunt voor het voetlicht brengen, ben dan niet verbaasd als je gesprekspartner jou ook niet serieus neemt.

En het antwoord is…

Soms lijk je geweldig goed en aandachtig te luisteren, maar is het luisteren vooral gericht op het kunnen geven van een antwoord. En het antwoord dat je dan geeft, is ook nog eens ontstaan vanuit je autobiografisch perspectief, door de gekregen informatie te interpreteren vanuit je eigen motieven of aannames. 

5 niveaus van luisteren

Volgens Covey (De 7 eigenschappen van effectief leiderschap) bestaan er 5 niveaus van luisteren: negeren, doen alsof, selectief luisteren, met aandacht luisteren en empathisch luisteren en er zijn maar weinig mensen die dat laatste niveau voor elkaar krijgen. Dit komt omdat empathisch luisteren geen techniek, maar gedrag is, waarbij vertrouwen en openheid uitstralen centraal staan. En dat is niet zomaar aan te leren.

4 tips om te starten met goed luisteren.

Toch kun je met onderstaande tips al een aardig eind komen om beter te worden in luisteren. Je gaat je gesprekspartner beter begrijpen en zult daardoor ook zelf beter begrepen worden.

1) Laat je niet afleiden.

Wil je in ieder geval tot Coveys luisterniveau 4 komen, dan is het belangrijk dat je je aandacht bij het gesprek blijft houden. Zorg ervoor dat elke vorm van afleiding afwezig is. Zet je telefoon en mail op stil, zorg voor een niet storen bordje in de buurt en ga naar een plek met weinig omgevingsgeluid. Laat je verder niet afleiden door de gedachtes in je hoofd. Neem als het kan even wat tijd voor jezelf om alles wat je bezig houdt van je af te schrijven voordat je een gesprek in gaat.

2) Wees nieuwsgierig.

In de Tedtalk ‘How to have constructive conversations ‘van Julia Dhar geeft ze aan dat minimaal een van de gesprekspartners nieuwsgierig moet zijn, om ervoor te zorgen dat een gesprek opbouwend is en niet verzandt in een welles-nietes verhaal. Met nieuwsgierig zijn probeer je namelijk het perspectief van de ander te begrijpen. Bovendien wordt de ander ook nieuwsgierig naar jou. Een vraag en zin die je kunnen helpen om het perspectief van die ander te begrijpen zijn: ‘Ik heb daar eerder nog nooit zo over gedacht. Wat kun je delen om me te helpen te zien wat jij ziet?’ Ook een vraag als: Hoe ben je tot dit inzicht, oordeel, deze keuze, enz. gekomen, helpt je om nieuwsgierig naar het perspectief van de ander te zijn. Tenminste, als je dan ook oprecht benieuwd naar het antwoord bent.

3) Oordeel niet.

Wil je echt open kunnen luisteren naar de ander, dan is het belangrijk om je eigen oordeel opzij te zetten. En dat is nog niet zo makkelijk, omdat we nogal snel een oordeel ergens over vellen. Weet dat er geen goed of fout is en dat elk perspectief ontstaat vanuit eigen ervaring die weer een eigen waarde heeft. Bovendien, zo vertelt Covey ons, zijn feiten geen feiten omdat we ze vanuit onze eigen paradigma bekijken. Die gedachtes kunnen je helpen zonder oordeel te luisteren.

4) Koppel gehoorde inhoud aan zichtbare en hoorbare gevoelens.

Wil je toch gaan horen tot die weinige mensen die in staat zijn empathisch te luisteren, neem dan goed waar. Luister niet alleen naar de letterlijke woorden, maar ook naar de manier waarop de dingen gezegd worden. Kijk naar lichaamstaal en gezichtsuitdrukking. Koppel de gehoorde inhoud aan zichtbare en hoorbare gevoelens. Zo luister je alsof je door de ogen van de ander kijkt en zorg je voor vertrouwen bij die ander.