Veel kinderen vinden het lastig om zich goed te concentreren. Dat is ook niet zo vreemd, want deze vaardigheid is bij hen nog volop in ontwikkeling. Gelukkig is deze vaardigheid wel te trainen.
Zeker in de huidige tijd, die vol zit met afleidingen zoals mobiel en social media, is het kunnen concentreren niet alleen een belangrijke vaardigheid, maar ook een enorme uitdaging. In dit blog lees je 3 eenvoudige manieren om kinderen te helpen beter te leren concentreren.
Bij concentratie is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen vrijwillige en gedwongen concentratie. Bij vrijwillige concentratie is de motivatie erg hoog, omdat het hier gaat om taken die leuk gevonden worden. Vaak zijn ze zelf gekozen, al hoeft dat niet altijd het geval te zijn.
Bij gedwongen concentratie wordt er door iemand anders, bijvoorbeeld leerkracht of ouder, bepaalt wat een kind gaat doen. Er is weinig autonomie en niet alle kinderen zullen de taak even leuk vinden. Wanneer dit laatste het geval is, is de motivatie minder en is het moeilijker om je te concentreren.
Daarbij is het ook goed om te weten wat de gemiddelde concentratietijd (bij gedwongen concentratie) voor kinderen is. Die tijd wordt vaak hoger ingeschat dan dat deze werkelijk is.
Een kind van 6 jaar kan zich ongeveer 10 minuten concentreren. Een kind van 10 jaar ongeveer 20 minuten en pas na een jaar of 13 kunnen kinderen zich ongeveer 30 minuten concentreren. Wanneer je wil werken aan het vergroten van de concentratie van leerlingen is het goed om daar rekening mee te houden. Met onderstaande manieren kun je er alvast een begin mee maken.
1) Maak het werk- en kortetermijngeheugen leeg.
We hebben een werk- en kortetermijngeheugen. Vaak wordt er geen onderscheid tussen deze twee geheugens gemaakt, maar in het boek ‘Breinvriendelijk Onderwijs’ beschrijft Kagan dat deze er wel is. Zo staat er het volgende te lezen: ‘Het kortetermijngeheugen is bedoeld voor opslag. Het werkgeheugen is bedoeld voor opslag en bewerking van informatie.’ (dr. Spencer Kagan, 2017) Bovendien, zo schrijft Kagan ‘tonen hersenscans aan dat er een duidelijk verschil is tussen het kortetermijngeheugen en het werkgeheugen’ (dr. Spencer Kagan, 2017)
Zowel het kortetermijngeheugen als het werkgeheugen hebben een beperkte capaciteit. Dit zorgt ervoor dat, wanneer deze eenmaal vol is, het moeilijk wordt je te blijven concentreren. Het kan dan helpen om deze geheugens regelmatig te legen.
Het legen van het kortetermijngeheugen kun je doen door de informatie in dat geheugen door te laten stromen naar het langetermijngeheugen of het op een andere manier op te slaan, bijvoorbeeld in de vorm van aantekeningen.
Het verplaatsen van kortetermijn- naar langetermijngeheugen vindt plaats door herhalen. Door kinderen meerdere keren nieuwe stof te laten herhalen komt het kortetermijngeheugen vrij.
Het werkgeheugen kun je o.a. leegmaken door leerlingen hun gedachtes over de les op te laten schrijven, zodat ze als het ware een les letterlijk afsluiten. Ook het verleggen van de focus op iets anders zorgt voor het legen van het werkgeheugen. Door ze te laten bewegen op muziek of een spelletje tussendoor te doen, hoeft het werkgeheugen zich niet meer bezig te houden met het nadenken over de info van de net gedane les.
2) Werk met de Pomodorotechniek bij kinderen
De pomodorotechniek is bedacht door Francesco Cirillo. Hij merkte dat hij weinig gedaan kreeg, doordat hij steeds afgeleid werd door anderen. Hij besloot zijn werk in blokken van 25 minuten in te delen en dan even 5 minuten rust te nemen, voordat hij aan een nieuwe taak begon.
Om de tijd bij te houden, gebruikte hij op een wekker in de vorm van een tomaat (Pomodoro). Hij sprak met zichzelf af dat hij die 25 minuten alleen maar aan zijn taak zou besteden en zich niet liet afleiden door andere activiteiten of andere mensen. Bovendien wist iedereen dat, wanneer zijn wekker aan het tikken was, ze hem met rust moesten laten.
Deze techniek kun je ook inzetten in de klas. In plaats van 25 minuten zet je de tijd echter op het aantal minuten dat past bij de leeftijd van de kinderen. Laat ze na deze focustijd een minuut of 5 rust nemen. Deze 5 minuten noem ik lummeltijd. In die tijd mogen de kinderen zelf kiezen wat ze doen, al heb ik wel wat beperkingen. Zo mogen ze niet kiezen voor de computer en een spelletje spelen kan, als dit maximaal 5 minuten duurt. Maar voor de rest is er veel mogelijk: even helemaal niets doen, naar buiten staren, zachtjes kletsen met elkaar, lezen, schrijven of tekenen.
3) Speel spelletjes
Ook spelletjes spelen helpt kinderen zich beter te concentreren. Veel spellen vragen om oplettendheid. Niet opletten betekent het spelletje verliezen en dat is natuurlijk niet de bedoeling. Door kinderen regelmatig spelletjes te laten spelen, train je spelenderwijs hun concentratie.
Enkele spellen waarbij extra aan de concentratie gewerkt wordt zijn memory, kwartet, puzzelen, dokter Bibber, dammen en schaken. Dat laatste spel helpt je niet alleen beter te concentreren, maar je concentratie ook langer vast te houden. Wil je schaken met de leerlingen, maar weet je niet hoe? Kijk dan eens naar Chessity. Met dit programma leren kinderen helemaal zelfstandig te schaken.
Ontvang verdiepende artikelen in je mailbox. Meld je aan voor de tipbrief.
Bronnen:
Dr. Spencer Kagan. (2017). Breinvriendelijk onderwijs (1ste dr.). Bazalt.
Hansma, L. (2018, oktober 11). Door deze 7 concentratiespelletjes kan je kind zich beter concentreren. Famme.
Help je kind zich beter te concentreren door te schaken. (z.d.)
Pomodoro techniek: Productiviteit dankzij een tomaat | Tijdwinst.com. (2021, oktober 6). Timemanagement.nl.
Tips om je kind te helpen met concentreren. (z.d.). HeutinkVoorThuis.
Reactie schrijven