Er zijn van die kinderen die elke vrije minuut van hun tijd lekker wegkruipen in een boek. Kinderen die je een beetje verdwaasd en teleurgesteld aankijken, wanneer je zegt dat ze hun boek op moeten ruimen en je weer verder gaat met de les.
Er zijn ook kinderen die met een diepe zucht hun boek tevoorschijn halen en in hun boek kijken. Die tijdens het vrij lezen de aandacht van andere kinderen te trekken om gezellig te gaan kletsen en opgelucht ademhalen, wanneer de leestijd voorbij is.
Lezen ondersteunt het leren
Lezen is een belangrijke bezigheid die het leren ondersteunt. Naast taalvaardig worden, helpt lezen onder andere ook bij het versterken van de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het kan een boost aan het zelfvertrouwen geven en helpt je de wereld beter te begrijpen. Bovendien is lezen een van de pittigste taken voor het brein. Het moet flink aan de slag en dat zorgt ervoor dat het brein gezond blijft. Allerlei redenen dus om met de leerlingen te gaan lezen. Maar helaas zijn niet alle leerlingen het daar mee eens.
4 soorten lezers
De eerste lezer aan het begin van deze blog is duidelijk een andere lezer, dan de tweede lezer. Er bestaan 4 soorten lezers. De niet lezer, de geïnteresseerde lezer, de af en toe lezer en de fervente lezer. Hoewel het belangrijk is om alle leerlingen begeleiding te geven bij het krijgen of versterken van de leesmotivatie, gaat het in deze blog over de eerste twee. Want hoe krijg je die kinderen nou aan het lezen.
De niet lezer.
De niet lezer en de geïnteresseerde niet lezer zijn beide leerlingen die niet snel uit zichzelf zullen lezen. Bij de niet lezer is dit waarschijnlijk ontstaan doordat de leerling negatieve ervaringen heeft bij het lezen. Het kan moeite hem met het technische lezen of last hebben van zijn of haar dyslexie. Lezen is daarom geen leuke bezigheid. Het kan echter ook zijn dat deze leerling geen meerwaarde in lezen ziet.
De geïnteresseerde niet lezer
De geïnteresseerde niet lezer, staat wel open voor lezen. Deze leerling heeft echter problemen met het kiezen van een boek. Door het enorme aanbod wordt het overweldig en heeft het geen idee waar te beginnen.
Om ervoor te zorgen dat deze leerlingen aan het lezen gaan, zul je dus moeten beginnen om de obstakels voor deze leerlingen weg te nemen. Daarnaast kun je ook inzetten op interventies die voor alle leerlingen leesmotivatie bevorderend zijn. Ik geef je er vijf:
1) Werk aan het leeszelfvertrouwen
Bij de beschrijving van de niet-lezer lees je dat de des-interesse voor lezen kan ontstaan doordat de leerling zich niet competent genoeg voelt. Door de leerling teksten te geven die niet te moeilijk zijn, ze leesstrategieën aan te leren en hen bemoedigende feedback te geven, stijgt het zelfvertrouwen. Ze zien dat ze vooruitkomen en dat maakt dat ze het lezen steeds makkelijker en daardoor leuker gaan vinden.
Daarnaast is het ook belangrijk om aan te geven waarom het lezen zo belangrijk is. Een leerling hierdoor de meerwaarde van het lezen ineens gaan inzien en dan toch de keuze maken te gaan lezen.
2) Ga op zoek naar de interesses van de leerling
Zowel voor de niet lezer als de geïnteresseerde lezer is het belangrijk om samen op zoek te gaan naar de interesses van de leerling. Denk hierbij niet alleen aan hobby-matige onderwerpen, maar ook aan films of tv-series. Misschien zit er een verfilmd boek tussen de titels verstopt.
Ga dan samen met de leerling op zoek naar boeken die passen bij de thema’s. Je kunt al een kleine selectie maken voor de leerling, maar laat de leerling uiteindelijk zelf kiezen. Dit versterkt het gevoel van autonomie bij de leerling en voelt het zich niet gedwongen te lezen. Je kunt nu de leerling voorlezen uit het gekozen boek en het vragen om daarna zelf verder te lezen.
Leer de geïnteresseerde niet lezer ook hoe het zelf keuzes kan gaan maken. Vertel bijvoorbeeld hoe jij je boeken kiest of laat kinderen het aan elkaar vertellen.
3) Zet luisterboeken in of lees zelf voor
Kinderen die zich niet competent voelen in lezen, zullen minder snel een boek pakken. Want zeg nou eerlijk. Wie van ons doet wel graag de dingen die hij niet (goed) kan. Om deze leerlingen te helpen bij het lezen, werkt het heel goed om luisterboeken in te zetten. Je kunt ze gelijktijdig mee laten lezen, maar dat hoeft niet per se. Je kunt de leerling ook gewoon van het verhaal laten genieten. Zodra het merkt hoe fijn het is om met verhalen bezig te zijn, zal het eerder een boek pakken.
4) Laat leerlingen in groepjes lezen en met elkaar over boeken praten.
Alleen ruimte bieden om veel te lezen, is niet voldoende om de leesmotivatie bij leerlingen te vergroten. Juist het praten over boeken biedt enorme meerwaarde.
Doordat leerlingen praten over boeken, inspireren ze elkaar. Bovendien kom je hiermee ook tegemoet aan de behoefte van de fervente lezer. Die wil namelijk graag praten over wat het gelezen heeft en de passie voor lezen met anderen delen.
5) Geeft het goede voorbeeld
De vrije leestijd wordt door veel leerkrachten gebruikt om zelf nog wat voor te bereiden, alvast na te kijken, extra instructie te geven of met een leerling in gesprek te gaan. Heel begrijpelijk, want tijd is kostbaar, maar naast het feit dat je met je activiteiten voor onrust in de klas zorgt, laat je hier ook een mooie kans liggen om te laten zien hoe belangrijk en leuk lezen is. Door tijdens het vrij lezen zelf mee te lezen, zien leerlingen dat jij lezen belangrijk vindt en gezellig met hen meedoet. Bovendien straal jij door deze activiteit rust uit, waardoor leerlingen minder snel geneigd zijn te gaan praten tijdens het lezen.
Wil je je verder verdiepen in het bevorderen van het leesplezier bij je leerling? Kijk dan even op mijn leerplatform voor het actuele aanbod op leesbeleving.
Bronnen:
Bea Ros. (2020). Kwestie van lezen: De ideale helper (DL 18). Stichting Lezen.
NRO | Investeren in leesmotivatie loont: Het bevordert motivatie en leesvaardigheid. (z.d.)
Stichting Lezen. (2019). Kwestie van lezen: Leesmotivatie in het onderwijs (DL 17).
Reactie schrijven