In mijn vorige blog [link] schreef ik dat je vooral moet blijven roeren wanneer kinderen gecontroleerd risicovol aan het spelen zijn. Dit principe van roeren geldt overigens niet alleen bij risicovol spel. Er zijn meer situaties waarin we kinderen ongevraagd helpen met als doel hen te beschermen. Hierdoor ontnemen we ze onbedoeld een kans om te leren.
In elk obstakel ligt een kans
In elk obstakel, of het nu gaat om een ruzie met een ander kind, een hoge sprong van de duikplank of het leren van iets nieuws, ligt namelijk een kans. Een kans om ergens beter in te worden. En dan lukt niet door het obstakel voor onze kinderen weg te poetsen, maar door ze te leren hoe ze het obstakel aan kunnen pakken.
Oefenen, oefenen, oefenen
Wanneer het om cognitieve obstakels gaat, dan doen we dat ook. We leggen nog het een keer uit en laten ze oefenen, oefenen, oefenen, totdat ze het obstakel onder de knie hebben en ze weer verder kunnen. Gaat het echter om sociale of fysieke (zie vorige blog [link]) obstakels dan willen we het ze nog wel eens gemakkelijk maken, door de dingen voor hen op te lossen. Maar ook hiervoor geldt: Wil je kinderen beter laten worden, dan zullen ze moeten oefenen.
Trek de deur dicht
Tijdens een ouderavond gegeven door Henk de Visser van Fides, gaf hij het volgende advies (in eigen bewoording) aan ouders wanneer hun kinderen ruzie hebben: ‘Kijk of ze elkaar niet kunnen verwonden. Als dat niet het geval is, trek dan de deur dicht en ga.’
Ruzie maken heeft nut
Ruzie maken heeft namelijk nut. Door te ruziën leert een kind zichzelf beter kennen. Het leert waar het zelf voor staat, maar ook dat er andere meningen bestaan. En dat je, ondanks je meningsverschil, nog gewoon met elkaar door kunt gaan. Handige vaardigheden die de kinderen in toekomstige situaties goed kunt gebruiken.
Oefenen van sociale vaardigheden door te ruziën
Door ruzie te maken oefenen ze te discussiëren, hun emoties te uiten, voor zichzelf op te komen en problemen op te lossen. Wanneer je kinderen echter uit elkaar haalt tijdens een ruzie, leren ze het niet zelf op te lossen. En kies je ervoor ruzies zoveel mogelijk te voorkomen, door bijvoorbeeld kinderen niet naast elkaar te zetten, leren ze niet voor zichzelf op te komen en hun emoties te uiten.
Blijf roeren
Natuurlijk is het hebben van ruzies in de klas of op het schoolplein nooit leuk. We willen graag dat alles prima en makkelijk verloopt. Maar ook hier is het dus goed om eerst eens even te blijven roeren. Zolang de kinderen niet agressief naar elkaar worden, kun je ze de mogelijkheid geven uit zichzelf met een oplossing te komen. Dit is voor kinderen onder de 8 nog wat moeilijk, maar je kunt ze daar wel in begeleiden.
Komen ze er niet uit? Help ze
Heb je de indruk dat andere kinderen veel last hebben van het geruzie, haal ze dan weg van die plek en zet ze ergens anders neer waar ze het samen kunnen oplossen. Komen ze er niet uit, dan is het tijd om ze te helpen. Daarbij zou je onderstaande stappen kunnen doorlopen:
- Laat ze ieder hun verhaal doen, zonder dat de ander in het verhaal inbreekt. Ook al is deze het er niet mee eens en heeft het een andere kijk op de situatie.
- Zeg ook dat er goed geluisterd moet worden en dat het verhaal door de ander exact naverteld moet worden.
- Laat de ander het verhaal navertellen en vraag na bij het kind dat verteld heeft of de ander het goed naverteld heeft.
- Loop met de kinderen na, waar het mis is gegaan en hoe ze anders hadden kunnen reageren.
- Vraag hoe de kinderen er voor gaan zorgen dat ze weer goed met elkaar verder kunnen. Is deze oplossing voor beide kinderen oké?
- Spreek verder af wat de kinderen kunnen doen als ze weer in eenzelfde situatie belanden.
Tenslotte wil ik je nog deze uitspraak van Martine Delfos ter overweging meegeven. Stel jezelf eens de volgende vraag voordat je ingrijpt bij of een beslissing neemt voor een leerling: “Gaat dit om het kind, of is dit wat ik wil?”
Wil je elke week tips en verdiepende artikelen ontvangen over uiteenlopende thema's? Schrijf je dan in voor de onderwijstips
Bronnen:
Fides. (z.d.). Fides WBT. Geraadpleegd 2 september 2022, van https://www.fides-wbt.com/
Peggy van der Lee. (2020). Zoeken naar zin. Psychologie Magazine, Langzaam Leven (Jaargang 37).
Ruzie. (2013, februari 5). https://www.opvoeden.nl/ruzie-440/
Ruzie tussen kinderen: Hoe voorkomen en oplossen? (2016, juli 7). Apetrotse Kinderen | Kindercoaching & Training. https://www.apetrotsekinderen.nl/ruzie-tussen-kinderen-hoe-voorkomen-en-oplossen/
Reactie schrijven